ورم بعد از عمل پروتز سینه یکی از شایع‌ترین پیامدهای اولیه جراحی است که اغلب بیماران آن را تجربه می‌کنند. این پدیده در واقع بخشی طبیعی از پاسخ ایمنی بدن نسبت به جراحی و وارد شدن جسم خارجی (پروتز) به بافت‌های سینه است. شدت و مدت ورم به عوامل مختلفی از جمله نوع برش جراحی، مهارت جراح، مراقبت‌های پس از عمل و نوع پروتز بستگی دارد.
در هفته اول، تورم در بیشترین حالت خود است. تا پایان ماه اول، حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد از تورم کاهش می‌یابد و تا پایان ماه سوم تقریباً به صفر می‌رسد. در این بازه زمانی، پايين بودن سينه از پروتز بعد از عمل پروتز نیز ممکن است مشاهده شود که به دنبال فشار جاذبه و انطباق بدن با فرم جدید بروز می‌کند. اما نکته اساسی، تفکیک ورم طبیعی از ورم پاتولوژیک یا غیرعادی است.
دلایل اصلی ایجاد ورم پس از جراحی سینه
بسیاری از افراد پس از انجام عمل پروتز، با سوالی تکراری مواجه می‌شوند: چرا ورم بعد از عمل پروتز سینه ایجاد می‌شود؟ در پاسخ باید گفت که این تورم، تنها یک عارضه ساده نیست، بلکه نتیجه‌ی چندین عامل پیچیده فیزیولوژیکی و رفتاری است که بدن به‌دنبال قرار گرفتن در شرایط جراحی با آن روبه‌رو می‌شود. شدت این ورم ممکن است برای برخی بیماران نگران‌کننده باشد، اما با درک صحیح دلایل اصلی بروز آن، می‌توان با دیدی آگاهانه‌تر نسبت به روند بهبودی برخورد کرد. جدول زیر به‌صورت ساختارمند، مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز این وضعیت را به‌همراه توضیحات علمی و کاربردی ارائه می‌دهد:
| علت اصلی ورم | توضیح علت |
|---|---|
| واکنش التهابی طبیعی بدن | ایجاد التهاب جهت ترمیم و بازسازی بافت‌ها |
| تجمع مایعات لنفاوی | انسداد موقت جریان لنفا در محل جراحی |
| فشار ناشی از نوع و سایز پروتز | پروتز بزرگ‌تر ممکن است فشار بیشتری بر بافت وارد کند |
| فعالیت زودهنگام پس از عمل | حرکات شدید یا خوابیدن نادرست باعث تحریک بیشتر و افزایش تورم می‌شود |
| استفاده نکردن از سوتین طبی | عدم فیکس‌کردن سینه منجر به حرکات اضافی و تورم بیشتر خواهد شد |
| بروز خون‌مردگی یا هماتوم | نشت خون از عروق کوچک در محل جراحی |
| ابتلا به عفونت | التهاب غیرطبیعی و متورم شدن بافت‌ها |
راهکارهای کاهش سریع ورم پس از جراحی
برای کنترل و کاهش ورم بعد از عمل پروتز سینه، باید مجموعه‌ای از اقدامات پزشکی، مراقبتی و سبک زندگی به صورت هم‌زمان و منظم اجرا شود:
- استفاده منظم از سوتین طبی: استفاده مداوم از سوتین فشاری مخصوص جراحی کمک می‌کند پروتز در جای مناسب خود قرار بگیرد و از تحریک و التهاب بیش از حد جلوگیری می‌شود.
- استراحت کافی و خواب مناسب: خوابیدن در زاویه ۳۰ تا ۴۵ درجه، به‌ویژه در دو هفته اول، باعث بهبود گردش لنف و کاهش ورم می‌گردد.
- عدم فعالیت‌های شدید: در ماه اول بعد از عمل، از بلند کردن اجسام، خم شدن یا ورزش پرهیز شود.
- مصرف داروهای ضد التهاب: بنا بر تجویز پزشک، داروهای ضد تورم و ضد درد استفاده شود.
- رژیم غذایی کم‌نمک و هیدراتاسیون کافی: نمک باعث احتباس آب در بدن شده و مصرف آن روند کاهش تورم را مختل می‌کند.
- ماساژ لنفاوی ملایم: در صورت تأیید پزشک، ماساژ نرم و سطحی می‌تواند روند جذب مایعات را تسریع کند.
- پیگیری دقیق معاینه‌های بعد از جراحی: معاینه‌های منظم توسط پزشک متخصص مانند دکتر حمیدرضا مفرد به شناسایی سریع ورم غیرعادی کمک شایانی می‌کند.
به طور کلی ورم بعد از عمل پروتز سینه معمولاً تا پایان ماه اول به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و در اغلب بیماران، بین ۸ تا ۱۲ هفته پس از جراحی به‌طور کامل از بین می‌رود. البته این زمان بسته به واکنش بدن و رعایت مراقبت‌های پس از عمل ممکن است کمی بیشتر یا کمتر باشد.
تاثیر نوع پروتز بر شدت ورم
نوع پروتز به‌کاررفته در جراحی تأثیر مستقیم و غیرقابل‌انکاری بر میزان و مدت ورم بعد از عمل پروتز سینه دارد. در ادامه، سه فاکتور کلیدی در رابطه با نوع پروتز بررسی می‌شود:
۱. شکل پروتز: گرد یا اشکی
پروتزهای گرد در مقایسه با پروتزهای اشکی سطح تماس بیشتری با بافت دارند و در نتیجه فشار فیزیکی بیشتری به بافت وارد می‌کنند. به همین دلیل، احتمال بروز ورم بیشتر در مراحل اولیه بعد از عمل با پروتزهای گرد بالاتر است.
۲. سطح پروتز: صاف یا زبر
پروتزهای زبر (textured) با بافت درگیر شده و ثابت‌تر می‌مانند، ولی این بافت‌سازی اولیه می‌تواند تورم بیشتری ایجاد کند. در مقابل، پروتزهای صاف (smooth) معمولاً تورم کمتری ایجاد می‌کنند، اما خطر جابه‌جایی در آن‌ها بیشتر است.
۳. سایز پروتز
پروتزهای بزرگ‌تر نیاز به فضای بیشتری دارند و در بسیاری از موارد منجر به کشش بیش از حد بافت و التهاب بیشتر می‌شوند. این موضوع منجر به افزایش ورم بعد از عمل پروتز سینه در روزهای نخستین می‌شود. همچنین خطر پايين بودن سينه از پروتز بعد از عمل پروتز در این موارد بالاتر است.
جراحانی با تجربه بالا مانند دکتر حمیدرضا مفرد همواره با در نظر گرفتن آناتومی فرد و انتظار بیمار، نوع پروتز را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کنند که کمترین آسیب و تورم ممکن به بدن وارد شود.
کلام آخر
اگر به‌دنبال نتایج حرفه‌ای، ایمن و طبیعی در جراحی پروتز سینه هستید، بدون تردید مشاوره با دکتر حمیدرضا مفرد می‌تواند نخستین و مهم‌ترین گام باشد بنابراین قبل از هر نوع اقدامی با دکتر مفرد در ارتباط باشید.
